DERT I KARASEVDAH

[אַף אֶחָד]

ja bih da se zahvalim @Hamlet Strašni na splitu uz napomenu da vec imamo topic Dert i karasevdah sa 57 stranica, pa bi mozda imalo smisla da se ovo sve prosto nakalemi tamo.

[namenski]

1 hour ago, morgana said:

btw, to sto mi zovemo old skul sevdalinka je nastalo '60ih ili tu negdje kad se himzo polovina dokopao old skul sevdalinke i pod uticajem sansone je upodobio vremenu

A, pa nemoj tako : istorijski^tm, Himzo je #2, obaska sto je malo profitirao i politicki i jos obaskije sto je - po meni - malo previse bio kreativan sto se sevdalinke...

Modernu^tm sevdalinku je promovisao Zaim Imamovic, s njim je dosla na radio i instrumentalizovala se, razvela sa sazom koji joj je tradicionalno bio jedina instrumentalna pratnja.

 

[namenski]

 

[אַף אֶחָד]

kako je meni ovo zarazno

 

 

[אַף אֶחָד]

 

[אַף אֶחָד]

E, kad smo vec na temi... Podsetilo me je ovo na dokumentarac Shutka. Tu ima scena, negde na pola, gde se matorci takmice u pustanju muzike - cilj je da rasplaces publiku. (Doc inace nevezan za ovu temu, ali - ko nije gledao - vrlo zabavan).

 

Sevdah i slicni dertovi daju licencu za inace nezamislivu musku suzu. Ko sto je umetnost u renesansi davala ventil za golotinju.

 

Ili ko sto jedan drugar od moje zene, inace top sportas iz tih manje-vise BIH predela, postavi klince iz kraja pred teli, pusti im tuzni film i gleda ko ce, a ko nece da zaplace. Ko ne zaplace, nije covek.

 

)

[namenski]

Ima jos jedan ogranak koji vuce na stranu teme topika: juzna Srbija - juznije da ne idem, Makedoniju da ne pominjem, ona je tek muzicka gromada:

 

Ali, i sevdalinka i sve ostalo ima neke nezaobilazne elemente bez kojih ne bi bili to sto jesu, barem kada je ovo podneblje u pitanju: urbano, tacnije njegovi zaceci i dve izumrle  institucije, artefakta: Kafana i Korzo.

Kafana, rec i institucija koje su danas dobile skoro pa posprdno, u svakom slucaju negativno znacenje bila je - sve: i tviter i fejsbuk i mesto gde se bistrila politika, mesto gde se druzilo, sastajalo i rastajalo...

I - bila je ekstremno ozbiljno mesto, mesto u koje se odlazilo - sa napredujucom emancipacijom - porodicno, u paru, a to se muzike tice bila je prvi filter i to pravi trzisni u kome je kvalitet bio presudan, za pevaca/pevacicu posle kojeg se islo dalje, pre WW2 na radio, posle rata kako na radio, tako na TV, ploce, itd, itd...

A Kafana je imala i publiku: i to itekako kvalifikovanu, muzicki skolovanu na generacijama.

A sto se Korzoa tice, pa jebiga: ko ne zna sta je Korzo i sta je sve znacio - ne vredi mu objasnjavati.

[April]

 

[Milošica]

 

[francuski sobar]

Sofka je dvadestih i tridesetih žarila Evropom i osvajala zlatne ploče ali bend je stvarno vrh. Kafanski bolero

 

 

Što je to sevdah?

Sevdah ti je bona ono kad se babo napije pa uzme šargiju i krene pjevat a ti ne znaš dal se smije ili plače

 

 

 

[adam]

 

[James Marshall]

Toza pjeva ovaj legendarni tamburaški standard, teško može bolje od ovog (ne nije prepjev čuvene madžarske romanse)

Isidor Bajić komponovao na tekst Milorada Petrovića Seljančice, jedna od mnogih ovog tandema, uz još neke divnoće tipa "Sve dok je tvoga blagog oka" ili "Po gradini"

 

 

[James Marshall]

Ksenija Cicvarić drži čas najčišćeg mogućeg pjevanja, vrhunac muzičke produkcije, zvuka, interpretacije u ovoj oblasti, čisto sumnjam da će ikada biti nadmašen - u pitanju je stara srpska rubato pjesma "Što te nema dragi da mi dođeš", kažu iz okoline Kumanova, prema zapisima stara najmanje 130 godina, a postoje zapisi od prije skoro 100 godina. Jednostavno neponovljivo, transcendentalno iskustvo. Rubato pjesme su najopasnije, zahtjevaju najveći nivo majstorstva, tu je zaleđina nikakva, a Ksenija Cicvarić vodi kroz sve vrleti sa takvom sigurnošću da joj jednostavno nema ravne.

 

 

[James Marshall]

 

Nastavljamo sa numerama u sabajle, opet idemo u muzičku arheologiju. Opet jedna pjesma od prije onog rata, pjevao ju je i čuveni Mijat Mijatović, dakle pjesmi ima vjerovatno najmanje 100 godina, no ne mari. Pjevali su je mnogi, moji Bosanci (Zaim, Safet, da tu stavim i Nadu ❤️), dosta izvođenja ima uz pratnju VNO RTB (koji je ubedljivo najbolji, jednostavno nikad nijedan sarajevski orkestar nije dobacio do tog nivoa orkestracije i zvuka, jednostavno drugačija koncepcija, jednom ću o tome), tamburaških orkestara (radijski, Makse Popova) ali jasna izabrao izvođenje jednog gospodina, Somborca Nestora Gabrića, jednog od najprefinjenijih izvođača srpskih pjesama (čovjek je bio Hrvat, potpuno nebitna informacija sem ilustracije da nacionalna pripadnost apsolutno ne znači ništa za bavljenje određenom vrstom muzike), pjevač tananog lirskog tenora, klasično školovan, ali koji je otpjevao neke od najlepših srpskih i vojvođanskih pjesama, neka od tih izvođenja predstavljaju vrhunac interpretacije određenih numera. Ovo je jedna od tih, mnogim izvođenjima se može naći pokoja mana (tehnička, aranžerska, produkcijska), ovom teško, sem što snimak pred kraj ima neki čudan fejdaut. No ne smeta. 

[James Marshall]

 

Idemo dalje sa biserima vojvođanskog/srpskog/jugoslovenskog muzičkog stvaralaštva. Isto jedna prastara divna srpska vojvođanska pjesma. Kad kažem srpska vojvođanska, tu mislim na najbolje od svih svjetova, a da to nisu prepjevi madžarskih romansi. Koji su, uzgred budi rečeno, genijalni, lirički, a madžarska muzička podloga je fenomenalna, kompleksna, masna - pročitajte neki od tekstova Ljube Živkova o vojvođanskim muzičarima kad mu čuveni Pišta iz orkestra radijske stanice kaže: "Ne volem srpske harmonije - dva dura!" - ovdje to nije slučaj, ima onaj čuveni madžarski umanjeni na sedmom stepenu pred sam kraj (pred skok na dominantu koja razrješava) - pričam o romansama, ova numera je nešto sasvim drugo. Elem, ovo je takođe koleginica Ljube Živkova, gospođa Nada Vodeničar, žena kojoj je primarna vokacija bila ekonomski novinar, što je neopisiva greota, jer je gospođa bukvalno uz presto gorepomenutoj Kseniji Cicvarić ako pričamo o čistom pjevanju - ako je Ksenija kraljica, Nada je jedna stidljiva princeza, tako da je neopisiva greota što nije snimala koliko god je mogla. Ovu ploču savjetujem da pronađete, poslušate na Spotifaju, Jutjubu, šta god - Radijski orkestar prati čika Acu Dejanovića (gospodina koji je bio poznat kako u Studio M na snimanje donese kulena i raznih đakonija kojima časti muzičare) i pomenuta divna Nada dok pjevaju neke od bisera srpske vojvođanske pjesme. Stalno potenciram tu kategoriju, u koju spadaju neke od meni omiljenih kao što su "Jesen stiže dunjo moja, jesen rana", "Lulo moja" i ova, pjesme stare po vijek i kusur, koje su pisali neki od najboljih srpskih pjesnika poput Milorada Petrovića Seljančice ili vladike Nikanora Grujića, a uglazbljivali (nemam bolji izraz od jedne riječi, znam da može "muziku pisali") velikani poput Isidora Bajića, Petra Konjovića i sličnih. Nadina interpretacija je gospodska, svedena, a precizna, kao neki sajdžija srpskog porijekla iz Pešte ili neki kaligraf. Ovi snimci su nastali krajem šezdesetih odnosno početkom sedamdesetih, ali zaista imaju snagu da nadilaze vrijeme kao kategoriju - zvuče kao da vas vode daleko u prošlost, a opet bez problema staju na crtu svemu što je i nakon njih snimljeno. Kao što rekoh, zlatno doba pravljenja trajnih snimaka u Radio Novom Sadu, iako se orkestar i sada izuzetno dobro drži. S pjevačima je malo drugačija situacija.