NDH

[Desmond Bojčinski]

10 hours ago, InvisibleLight said:

 

kao sad da je to vreme, sigurno bi vece sanse imao da ga iz logora izvuku mile balvan nego ja 

 

Ispravio. Mile bi se pokatoličio i bio u prvom redu dok si rekao križ.

 

Inače, super su ti ove crtice iz mračne istorije grada!

Edited September 23, 2021 by desboj

[InvisibleLight]

14 hours ago, desboj said:

 

Ispravio. Mile bi se pokatoličio i bio u prvom redu dok si rekao križ.

 

Inače, super su ti ove crtice iz mračne istorije grada!

kad si vec kog mila evo mila budaka, ne odnosi se dakle samo na sm nego celu ndh

(mada sam nakon toga nalazila na brojnim dokumentima skraceno da su pisali)

 

[InvisibleLight]

eo i lokalna crtica, pre rata, oglas u lok.novinama

kakav tajming za novi hotel, mart 41.

 

 

 

 

 

a relevantno za ndh

jer su u avg. 1942. bilici ubijeni u vukovaru na dudiku u akciji viktora tomica, a potom, u drugoj fazi akcije, kad se kaznena ekspedicija seli krajem avg u SM se u taj hotel (danasnja muzicka skola) useljavaju askeri i ustase a u  stan i bilica preko puta hotela  licno viktor tomic

Edited September 24, 2021 by InvisibleLight

[Jozef K.]

I verovatno je taj hotel posle rata nacionalizovan i nikda vraćen vlasniku.

[InvisibleLight]

e pa ne znam sta se s tom zgradom desavalo posle rata dok nije postala muz.skola

moram ovih dana u arhiv da precesljam konfiskacije pa mozda nadjem al vrv jeste

 

nije sigurno ceo oduzet, sve su konfiskovali naravno samo narodnim neprijateljima, pomenula sam 1 poznatog srpskog diplomatu i desnicara, d.tanaskovica. njegov deda je bio jedan od najbogatijih predratnih gradjana sm. u  vreme NDH je bio vecinski vlasnik elektrane, imao niz nekretnina..

on je 1945. proglasen narodnim neprijateljem tj saradnikom okupatora i osudjen na smrt, al je pomilovan na 15god zatvora i tamo ubrzo umro.

2008 il 2010.  su ga rehabilitovali, vrv jedini hrvat, tada u raznim dokumentima karakterisan kao ustasa, koji je rehabilitovan u srbiji...

cerka (darkova majka) mu se udala za partizana ,kansije general pukovnika jna 

[Њујоркер]

Pogledah i ja ovaj hrtov dokumentarac. Ne videh bas da su romantizirali ustase, naprotiv i dapace. Ovo je i prvi put da vidim balansiran stav o KJ na ovom ili bilo kom hr mediju. Bas da vidimo kako ce se i dalje razvijati.

[Spike]

Treća epizoda dosta zanimljivija od druge. Oko Banovine, pa sve do proglašenja NDH.

Stvarno smo upali u najgori od svih mogućih timeline-a s 27.3.

[Spirit]

Meni jedino nekako neobjašnjeno šta se dešavalo unutar Hrvatske. Sva ta previranja sa strane i na relaciji ZG-BG ipak ne objašnjavaju promenu "malog čoveka" koji je juče pozdravljao kralja, a danas slavi ulazak Nemaca. I kako se Pavelić koji je bio u stanju hibernacije u Firenci preko noći postavio kao stožer? Takođe, nekako mi je rupa i u tome kako su Srbi odjednom postali  arhineprijatelji, takav da se 10.04. likovalo nad pobedom nad Srbima, da li je bilo nacionalističkih sukoba u samoj banovini pre formiranja NDH?

[Jozef K.]

Verovatno je stvorena slika da su samo srbi vladali, a ostali bili opozicija. Istina je da jesu Srbi bili dominantan politički faktor, ali uglavnom su vlade bile koalicione uz podršku Korošeca i Spaha. HSS je tek pred drugi rat nekoliko godina postao koalicioni saveznik. Moguće je da je tu bio sentiment da su Srbi krivi za sve. 

 

Sa druge strane istorija prve polovine dvadesetog veka, govori o hrvatsko - srpskoj koaliciji pre prvog svetskog rata u Hrvatskoj, te o seljačko-demokratskoj koaliciji u međuratnom periodu, odnosno o savezu Radića i kasnije Mačeka sa Pribićevićem. Tako da kada se pogleda saradnja je uglavnom obeležila taj period i onda imamo potpuno sunovrat u vidu NDH.

 

Puno paradoksa je očigledno bilo, ali bi najverovatnije država uspela da se izbori sa time, pogotovo što je Maček bio rešen da federalna Jugoslavija uspe, ali ulazak u drugi svetski rat je na pozornicu doveo teške bolesnike koji su forlirali NDH.

[Roger Sanchez]

Stavlja neki netustaša na youtube sve dijelove

 

 

Pretpostavljam da je najveću ulogu u bubrenju ''divljih ustaša'' 1941. imao lokalni, ruralni katolički kler

[Roger Sanchez]

Uostalom, to vidimo i danas, nominalno imamo koaliciju HDZ-SDSS, a kao ne lokalnog popa, nego biskupa, imamo ovo:

 

Edited October 5, 2021 by Roger Sanchez

[pasha]

4 hours ago, Spirit said:

Meni jedino nekako neobjašnjeno šta se dešavalo unutar Hrvatske. Sva ta previranja sa strane i na relaciji ZG-BG ipak ne objašnjavaju promenu "malog čoveka" koji je juče pozdravljao kralja, a danas slavi ulazak Nemaca. I kako se Pavelić koji je bio u stanju hibernacije u Firenci preko noći postavio kao stožer? Takođe, nekako mi je rupa i u tome kako su Srbi odjednom postali  arhineprijatelji, takav da se 10.04. likovalo nad pobedom nad Srbima, da li je bilo nacionalističkih sukoba u samoj banovini pre formiranja NDH?

 

To je kompleksno pitanje u koje mora da udje 19. vek i period pre 1914 da bi se koliko toliko razumelo.

Danas se ocem domovine u Hrvatskoj smatra Ante Starcevic a kod njega se pojavljuju i osnove ekstremne mrznje ustasa prema srbima. Iako se smatra medju Srbima da je Starcevic bio preokupiran Srbima u svom delovanju to nije tacno. On je Srbe smatrao za becke konjusare koji uvek sluze drugima(pre svega Becu) kontra hrvatske zato ih je nazivao pasminom, robovima itd. iako zli jezici kazu da mu je majka bila srpkinja. Starcevic je pre svega bio kontra Beca a uvek za Budimpestu iako ce ga ban hrvatske, madjar, gurnuti u zatvor nakon stvaranja Austro-Ugarske 1867 tj. nakon poraza Austrije od Prusa(sto je koren moderne ujedinjene Nemacke). Tada se stvara i srpsko-hrvatska koalicija u Saboru protiv Madjara u Hrvatskoj-Slavoniji. Ali nije tacno da su sve hrvatske politicke opcije bile za saradnju sa Srbima. Lucu mrznje nose npr. Frankovci pa postoje citavi pogromi Srba u Zagrebu ili Dubrovniku u prvoj dekadi XX veka. Tako nastaje i cuvena naslovna strana "Srbobrana": do konacne istrage, nase ili vase. Srbobran je bio list srpskog naroda u Slavoniji-Hrvatskoj i stampao se u Zagrebu.

 

Kada smp vec kod Srbobrana, mesta u Vojvodini. On je povezan sa mrznjom prema Srbima koja ce se zapatiti kod ustasa. Revolucija 1848 je iznedrila izuzetan sukob izmedju Srba i Madjara u juznoj Ugarskoj. I dok se Srbi bore za svoju autonomiju, Vojvodstvo, uz pomoc Beca, Madjari zele svoju nezavisnost od Beca. Teski ratni zlocini nastaju izmedju dva naroda, pojavljuju se vodje poput Stevana Supljikca i Stratimirovica ali i madjarskog junaka, srpske ljute guje i najveceg izdajnika, Jovana Damjanica. Srbi ne znaju mnogo o njemu ali Madjari dosta znaju i daju ulice trgova i ulica. Tako nastaje grad Srbobran jer srpske trupe zaustavljaju nekoliko puta brojnije ugarske trupe na tome mestu tokom rata 1848-49.

 

Zasto sam ovo ispisao i kakve to veze ima sa ustasama 100 godina kasnije sa pravom se pitate.

Ante Starcevic, zli jezici bi rekli po majci srbin, pokusava negde oko 1850 da se prijavi da radi na Beogradski Licej u Knezevini Srbiji. U to vreme prakticno jedinoj koliko-toliko nezavisnoj nacionalnoj slovenskoj drzavi, ruska imperija je jedna posebna prica i nije nacionalna drzava. U to vreme poljak i ceh stvaraju osnovu srpske spoljne politike kroz Nacertanije, koja postavlja Srbiju u centar rusenja austrijske, ruske i osmanlijske imperije kako bi Cesi i Poljaci dobili svoj nezavisnost. Sto se i desilo 1918.

Starcevic biva odbijen u Beogradu, frustriran tom cinjenicom odlazi u Budimpestu i tu su koreni antisrpske ustaske politike. To nije originalna hrvatska ideja, ona je pokupljena od Madjara. U to vreme, dakle 1850-e, Budimpesta buja sa antisrpskom propagandom zbog poraza Madjara 1848-49 u borbi za svoju nezavisnost intervencijom Rusije i stvaranjem Srpskog Vojvodstva na jugu Ugarske. Mladi Starcevic tu skuplja osnove svoje price o Srbima koja proizilazi ne iz izdaje Srba prema Hrvatima vec prema Madjarima. Srbi i Hrvati zajedno ratuju, kao saveznici, tokom Revolucije 1848 a Jelacic ima buljuk Srba koji intervenisu u samom Becu u korist Habzburga protiv liberalnih pobunjenika u gradu Becu a i vode bitke protiv Madjara. Madjari smatraju da su ih Srbi izdali, sto je delimicno i tacno bilo pa je delom i doslo do sukoba i podele medju Srbima u tada Austtrijskoj carevini, vec sam pomenuo Jovana Damjanica.

Ante Starcevic je bio veliki zagovrnik saradnje hrvata i madjara kontra Beca.

 

Tek kasnije ce se pojaviti maligni uticaj RKC na hrvatski nacionalni pokret kao reakcija Beca na ulazak u BiH gde su Srbi vecina sa skoro 50% populacije BiH 1878. Inace je Starcevic bio protivnik RKC i optuzivao je da RKC uvek radi u korist Beca kontra hrvatskih nacionalnih interesa.

Narocito ce prvi nadbiskup vrhbosabnski, Nemac po poreklu, Josip  Stadler, imati veliki antisrpski uticaj na hrvatski nacionalni pokret. Inace vodeci hrvatski politicari u 19. veku su mahom nemci, cesi pa cak i jevreji po poreklu a imamo i polusrbe. Josip Frank, koji je zacetnik ustaskog pokreta kroz Frankovce, je jevrejin koji je primio rimokatolicanstvo. Sa druge strane politicari poput Strosmajera i Ljudevit Gaja su vise za saradnju sa Srbima kontra Ugara. Strosmajer je cak visoki svestenik RKC.

 

 

[pasha]

E sada, ovo je bio samo uvod, sto bi se reklo-koreni.

U korenu drzave zvane Jugoslavija, prvo Kraljevina SHS, je sukob oko toga kako ce biti uredjena ta drzava i ko ce biti glavni. Srbi, kao ratni pobednici koji su podneli ogromne zrtve u Prvom sv. ratu, smatraju da oni treba da vode drzavu centralisticki sa centrom u Beogradu.

Sa druge strane Hrvati kazu; sta nas briga sto su vas Austrijanci, Nemci i Bugari satirali u Prvom sv. ratu, mi sa time nemamo puno veze, mi zelimo svoju veliku autonomiju koju nismo imali u Austro-Ugarskoj. Takodje zelimo da ujedinimo Dalmaciju sa Hrvatskom i Slavonijom, sto isto nismo imali u Austro-Ugarskoj.

 

Tu krece dijalog gluvih telefona. Srpska elita apsolutno odbija bilo kakav vid federalnog uredjenja drzave jer se smatra da je Srbija previse zrtava dala da bi neki becki konjusar(sic!) imao vaznu rec u drzavi. Kao pobednik u ratu Pasic i Aleksandar uspevaju da proguraju Vidovdanski ustav kada se drzava centralizuje i ukidaju sve porethodne drzave poput Srbije, CG ili drzave Hrvata-Slovenaca-Srba(ne mesati sa Kraljevinom SHS). To izaziva ogromnu frustraciju kod HSS i Radica i pocinje politicki haos izmedju dva rata. Inace Pasiecva ideja da se svi hrvati uguraju u drzavu je vodjena time da se hrvati kontrolisu iz Beograda a ne Beca, Budimpeste i Rima. Logika je bila sledeca: bolje da Beograd kontrolise sto vise nego da patrljak zvani hrvatska bude na granicama nove drzave u kojoj rimokatolici cine 33% populacije i koji ce praaviti haos u novoj drzavi kao isnturment Beca, Budipmeste i Rima. Dakle od samog pocetka srpsak elita zna sa cime ima posla i pokusava to centralisticki da suzbije.

[pasha]

I tu dolazimo do cuvenog ubistva Radica u Skupstini sto je sve posledica prethodne price. Drzava je u tom trenutku na ivici gradjanskog rata, jos tada, antisrpski osecaj kod hrvata je ogroman. Tada se i pojavljuju pvi put ustase koji bastine ideje Frankovaca i Ante Starcevica prema Srbima. Aleksandar sa diktaturom i kompromisom pod pritiskom Britanaca u vidu banovina smiruje nekako situaciju. Inace Britanci su glavni zagovornici federalizacije Jugoslavije kako bi se uticaj fasisticke Italije na Hrvate smanjio, tako se mislilo u Londonu(tu je i koren podrske paritzanima a ne cetnicima u Drugom sv. ratu, mladi Petar II je odbijao federalizaciju kroz izbeglicku vladu u Londonu, iako je stvaranje banonvine hrvatske 1938 vec bio put u tom pravcu, odbijano je da se to ozvanici kao tako jer je krug oko Petra to smatrao uvodom u raspad drzave, na kraju su bili vizionari) Fasisticka Italija, nezadovoljna ishodom Versajskog mira, gde je trebala da dobije severnu Dalmaciju, Istru i Kvarner po dogovoru Antatne Londonskim ugovorom 1915, pocinje da biva dom za sve koji su protiv Beograda pa time i ustase.

Zanimljiva je pozicija komunista koji od zagovrnika zajednicke drzave postaju protivnice iste na cuvenom Drezdenskom kongresu 1928, kada zagovaraju da srpsku hegemoniju, bas tako su govorili, u vidu Jugoslavije treba rasturiti. To je povezano sa spoljnom politikom Kraljevine Jugoslavije tj. Aleksandara kao zastitnika bele ruske emigracije i ostataka Romanovih, te suroovog odnosa Kraljevine prema lokalnim komunistima.

Proglasi komunista se nisu mnogo razlikovali u nacionalnom smislu od ustaskih do 1928 do 1935. Stavise, KP ce podrzati ustasku bunu u Lici 1932 protiv srpske hegemonije i fasisticke porodice Karadjordjevic(tako je pisao "Proleter", zvanicno glasilo komunisticke partije).

 

E sada, ustase nisu bili glavni igraci nacisticke nemacke u Kraljevini. To su bili vise srpski politicari, Italija gura ustase dok se Cano i Stojadinovic nisu dogovorili. Od Ljotica do Stojadinovica njih guraju Rozenberg i Gering, respektivno, cak se sukobljavaju ta dva nemca u Jugoslaviji sa cuvenom tada aferom "Tehnicka unija" kojom je Rozenberg finansirao Ljotica tajno a Gering tu javio Stojadinovicu.

[Spirit]

Ovaj treći deo je bukvalno sažetak prva tri dela dokumentarca na HRTu

Edited October 5, 2021 by Spirit